ΦΩΤΙΣΜΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ
Ο φωτισμός ενός εσωτερικού ή εξωτερικού χώρου είναι ένα από τα πιο
σημαντικά σημεία που θα πρέπει κανείς να προσέχει και να δίνει ιδιαίτερη βάση.
Για την επιλογή του φωτισμού σε κάθε κατηγορία χώρου, θα πρέπει να λαμβάνονται
υπόψιν διάφορες παράμετροι. Χρώμα, ένταση, αισθητική, δημιουργία, ανάγκη,
είδος, γωνία, έκθεμα, φαγητό, χαλάρωση, ασφάλεια είναι μερικές από τις λέξεις
που θα πρέπει να έχει κάποιος επαγγελματίας στο μυαλό του, για να ολοκληρώσει
-με τις ιδανικές συνθήκες- τη μελέτη και την τοποθέτηση ενός φωτισμού.Φωτισμός χώρων κατοικίας
Για τους περισσότερους ανθρώπους η ανακαίνιση
μιας παλαιάς κατοικίας ή διαμερίσματος σημαίνει αλλαγές υλικών,
κουφωμάτων και επίπλων. Ωστόσο, με την ευκαιρία της ανακαίνισης μπορούν
να ξανασχεδιαστούν και άλλα συστήματα του σπιτιού όπως ο φωτισμός. Η
καλή ποιότητα φωτισμού, τόσο του φυσικού όσο και του τεχνητού, μπορεί να
βελτιώσει στον τρόπο ζωής και την παραγωγικότητα των χρηστών. Η
κατασκευαστική εταιρεία Ιωάννης Φούσκας προσφέρει ολοκληρωμένα πακέτα
ανακαίνισης που αντιμετωπίζουν όλα τα ζητήματα του χώρου σας, από την
αλλαγή της διαρρύθμισης μέχρι τη μελέτη του φωτισμού.
Η κατοικία, ο κατεξοχήν πολυλειτουργικός χώρος αποτελεί πρόκληση για
την επιλογή επιτυχημένων προτάσεων φωτισμού. Ο φωτισμός της κατοικίας
απαιτεί μελετημένο και προσεγμένο σχεδιασμό, καθώς μπορεί να συμβάλλει
στη διαμόρφωση της ατμόσφαιρας των επιμέρους χώρων, π.χ ένας μικρός
χώρος μπορεί να φαίνεται ευρύχωρος και ανοικτός, ενώ ένας μεγάλος χώρος
μπορεί να φαίνεται φιλικός και ευχάριστος.
Οι χώροι κατοικίας είναι προσωπικοί χώροι των ενοίκων και οι λύσεις
φωτισμού πρέπει να ανταποκρίνονται στη λειτουργία του κάθε χώρου. Αυτό
ισχύει τόσο στην περίπτωση ανέγερσης νέας κατοικίας όσο και για την
ανακαίνιση σπιτιού.
Επιτυχημένος θεωρείται ο σχεδιασμός φωτισμού που προσφέρει καλές συνθήκες φωτισμού, ανάλογα με τις επιθυμίες των χρηστών.
Κατά το σχεδιασμό του φωτισμού των χώρων της κατοικίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
Τέσσερα είδη φωτισμού χρησιμοποιούνται συνήθως στο φωτισμό κατοικιών:
ο γενικός φωτισμός, ο φωτισμός εργασίας, ο φωτισμός ανάδειξης και ο
διακοσμητικός φωτισμός. Ο συνδυασμός και η ισορροπία αυτών των τύπων
φωτισμού προσδίδει οπτικό ενδιαφέρον στο χώρο και δημιουργεί ένα πιο
ελκυστικό, συναρπαστικό και φιλόξενο περιβάλλον.
Οι συνήθεις χώροι κατοικίας είναι η είσοδος, το καθιστικό, η τραπεζαρία-είτε ως ξεχωριστός χώρος είτε ενταγμένη στο καθιστικό-, η κουζίνα, το μπάνιο, τα υπνοδωμάτια, οι διάδρομοι, αποθηκευτικοί χώροι και η σκάλα.
Οι λειτουργίες της εισόδου είναι η μετάβαση από το δημόσιο χώρο στον
ιδιωτικό, η προετοιμασία των επισκεπτών για την μετάβαση στο εσωτερικό
της κατοικίας.
Απαιτούμενα είδη φωτισμού είναι ο γενικός και ο φωτισμός ανάδειξης κάποιων διακοσμητικών στοιχείων.
Φωτιστικά οροφής κρεμαστά, είτε χωνευτά σποτ (downlights) οροφής αποτελούν ιδανική λύση για να προσφέρουν απαλό, ζεστό φωτισμό που υποδέχεται τους επισκέπτες στο χώρο.
Ποικιλία δραστηριοτήτων απαντάται στο καθιστικό, όπως συγκέντρωση
ατόμων, συζήτηση, μοναχικές δραστηριότητες, διάβασμα, μουσική,
παρακολούθηση TV.
Ο φωτισμός που απαιτείται είναι ο γενικός με ντιμμάρισμα για συζητήσεις, συγκεντρώσεις, ο φωτισμός εργασίας για διάβασμα, εργόχειρο, ο φωτισμός ανάδειξης για την ανάδειξη στοιχείων, έργων του χώρου και ο διακοσμητικός για την ενίσχυση του ύφους του χώρου, με απλίκες τοίχου εκατέρωθεν του τζακιού ή κάποιου καθρέπτη, επιτραπέζιες ή επιδαπέδιες λάμπες που συγχρόνως ενισχύουν το φωτισμό του χώρου.
Φωτιστικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι εκτός από τις απλίκες και τις λάμπες, wallwashers (χωνευτά, επίτοιχα).
Στο χώρο της τραπεζαρίας απολαμβάνουμε το φαγητό σε τραπέζι, ή το σερβίρισμα από μπουφέ.
Ο φωτισμός πρέπει να είναι όμορφος και λειτουργικός, κυρίως γενικός με ντιμμάρισμα (άλλοτε άπλετος, άλλοτε ρομαντικός) και ανάδειξης για τα έργα τέχνης στον τοίχο.
Τα φωτιστικά πρέπει να επιλέγονται κρεμαστά πάνω από το τραπέζι, , απλίκες που πλαισιώνουν τον μπουφέ, γραμμικά κάτω από ράφια βιτρινών, επιδαπέδια.
Η κουζίνα αποτελεί την καρδιά του σπιτιού, καθώς εκεί γίνεται η παρασκευή του φαγητού, το πλύσιμο σκευών, η αποθήκευση τροφίμων, αλλά είναι και χώρος συγκέντρωσης και ψυχαγωγίας.
Απαιτείται φωτισμός γενικός ομοιόμορφος, τοπικός εργασίας στους πάγκους, το νεροχύτη, το φούρνο, τον απορροφητήρα, αλλά και ανάδειξης των τυχόν διακοσμητικών στοιχείων.
Η ασφάλεια, η λειτουργικότητα και η αισθητική αποτελούν
προτεραιότητες για τον φωτισμό του μπάνιου με τις ποικίλες
δραστηριότητες: ξύρισμα, μακιγιάζ, στιγμές χαλάρωσης
Απαιτείται γενικός άμεσος και έμμεσος φωτισμός με ντιμμάρισμα, αλλά και τοπικός στον καθρέπτη, ομοιόμορφος, χωρίς σκιές, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των λειτουργιών.
Κατάλληλα φωτιστικά είναι οι απλίκες, τα χωνευτά spotlights, τα γραμμικά φωτιστικά.
Αποτελούν τον προσωπικό χώρο των ενοίκων για χαλάρωση, ηρεμία, διάβασμα, ύπνο.
Απαιτούμενος φωτισμός είναι ο γενικός, ο φωτισμός εργασίας για μελέτη, ο φωτισμός ανάδειξης κάποιων στοιχείων ενδιαφέροντος.
Φωτιστικά κατάλληλα αποτελούν οι επιτραπέζιες λάμπες, οι επίτοιχες με βραχίονες στα κομοδίνα, μπροστά στον καθρέπτη, το κρεμαστό φωτιστικό οροφής και χωνευτά spotlights για ανάδειξη έργων τέχνης.
Οι διάδρομοι εξασφαλίζουν την προσπέλαση στους υπόλοιπους χώρους με ασφάλεια.
Απαιτείται φωτισμός γενικός, ανάδειξης τυχόν εκθεμάτων στους τοίχους, ασφαλείας (προσανατολισμού).
Φωτιστικά στους διαδρόμου επιλέγονται οι απλίκες άμεσου ή έμμεσου φωτισμού, περιμετρικά χωνευτά φωτιστικά, ή χωνευτές γραμμικές κατασκευές.
Χρησιμοποιούνται για τη μετάβαση σε επίπεδα διαφορετικής στάθμης εσωτερικού ή εξωτερικού χώρου με ασφάλεια.
Ο φωτισμός πρέπει να είναι γενικός αλλά και ανάδειξης των σκαλοπατιών.
Φωτιστικά για τη σκάλα επιλέγονται τα επίτοιχα άμεσου ή έμμεσου φωτισμού, φωτιστικά οροφής, στην κουπαστή, για ρίχτια και πατήματα, χωνευτά τοίχου ανά 2-3 πατήματα, γραμμικά φωτιστικά κάτω από τα πατήματα (δραματικός φωτισμός).
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας:
Το φυσικό φως δημιουργεί υγιεινό εσωκλίμα, εξοικονομεί ενέργεια και
ως εκ τούτου χρήματα. Στο σύγχρονο αρχιτεκτονικό έργο είναι έντονη η
τάση για αναθεώρηση των στρατηγικών και των μεθόδων σχεδιασμού που
αναπτυχθήκαν κατά την τελευταία εκατονταετία. Η μείωση της ενεργειακής
κατανάλωσης σε συνδυασμό με την εξασφάλιση βιολογικής άνεσης,
επανέρχεται ως ένα από τα βασικά κριτήρια του ολοκληρωμένου
αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
Η αρχιτεκτονική των τελευταίων δεκαετιών, σε όλο το κόσμο, σηματοδοτειται από μεγάλα κτιριακά έργα στα οποία η ένταξη του φυσικού φωτισμού αποτελεί κυρίαρχη παράμετρο, ενώ η εφαρμογή καινοτόμων τεχνικών και προϊόντων νέας τεχνολογίας όπως για παράδειγμα ειδικών υαλοπινάκων, συστημάτων σκιασμού, αυτομάτων συστημάτων ελέγχου, επιτρέπει την αποτελεσματική χρήση και τον έλεγχο του φυσικού φωτισμού με εξαιρετικά αισθητικά και λειτουργικά αποτελέσματα.
Βασικές αρχές σχεδιασμού φωτισμού ανάδειξης εξωτερικών χώρων
Βασικό στοιχείο της διαδικασίας σχεδιασμού του εξωτερικού φωτισμού είναι η επιλογή των περιοχών και των στοιχείων του χώρου (κήποι, πέργκολες, γλυπτά, κατασκευές, κολυμβητικές δεξαμενές, δέντρα, θάμνοι, συνθέσεις με λουλούδια, τοίχοι κλπ) που είναι επιθυμητό να αναδεικτούν καθώς και του είδους του φωτισμού που απαιτείται σε κάθε περιοχή (άμεσος, έμμεσος, προσανατολισμού, τονισμού, περιγράμματος, κλπ). Με την επιλογή των κατάλληλων τεχνικών φωτισμού, ο μελετητής καλείται να υλοποιήσει το σχεδιασμό φωτισμού και να προσδώσει μια συναρπαστική διάσταση στη νυκτερινή εικόνα του χώρου. Η επιλογή των κατάλληλων τεχνικών εμπεριέχει αποφάσεις για τον αριθμό, το είδος, το τρόπο στήριξης, το ύψος, την εμφάνιση και την ενσωμάτωση των φωτιστικών στο χώρο καθώς επίσης και για το είδος της φωτεινής δέσμης, τη φωτεινή ένταση, τις χρωματικές ιδιότητες του εκπεμπόμενου φωτός. Επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη άλλοι πρακτικοί παράγοντες στην επιλογή των φωτιστικών όπως το κόστος του, η κατανάλωση ενέργειας, ο βαθμός προστασίας, το υλικό κατασκευής του, η διάρκεια ζωής του λαμπτήρα καθώς και ο τρόπος συντήρησης του.
Η επιτυχία κάθε σχεδιασμού φωτισμού των εξωτερικών χώρων μιας κατοικίας εξαρτάται κυρίως από τους ακόλουθους παράγοντες:
Ισορροπία μεταξύ επιπέδων φωτισμού εσωτερικών και εξωτερικών χώρων
Σε κάθε πετυχημένο σχεδιασμό φωτισμού θα πρέπει πρωτίστως να υπάρχει ισορροπία μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού φωτισμού, λαμβάνοντας υπόψη ότι εάν ο εσωτερικός φωτισμός είναι υπερβολικά έντονος, οι γυάλινες επιφάνειες λειτουργούν σαν καθρέπτες, εμποδίζοντας τη θέα προς τον κήπο.
Ορθολογική χωροθέτηση των φωτιστικών σωμάτων
Η ορθολογική χωροθέτηση των φωτιστικών σωμάτων στους εξωτερικούς χώρους γίνεται με βάση πρακτικά – λειτουργικά κριτήρια όπως είναι η ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πεζών ή το παιχνίδι των παιδιών, η ανάπτυξη του φυτικού υλικού καθώς και η κοπή του χλοοτάπητα.
Απόκρυψη της πηγής φωτός
Διαρκής στόχος κάθε μελέτης φωτισμού είναι να είναι ορατά τα αποτελέσματα του φωτισμού και όχι οι πηγές του φωτός. Για την απόφυγη πρόκλησης θάμβωσης είναι απαραίτητη η επιλογή σημείων που κρύβουν ή προστατεύουν τα φωτιστικά σώματα καθώς και η χρησιμοποίηση περισσότερων πηγών φωτός μικρότερης ισχύος παρά λιγότερων μεγάλης, η προσαρμογή φακών διάχυσης, ειδικών αντιθαμβωτικών κυψελοειδών περσίδων στο φωτιστικό σώμα και η χρησιμοποίηση έμμεσου φωτισμού, φωτισμού δηλαδή που προσπίπτει ύστερα από ανάκλαση σε ανοικτόχρωμη επιφάνεια.
Αποφυγη υπερφωτισμού
Σε γενικές γραμμές ο εξωτερικός φωτισμός δεν χρειάζεται να είναι έντονος ή ομοιόμορφος για είναι αποτελεσματικός. Οι πιο πετυχημένοι σχεδιασμοί εξωτερικού φωτισμού βασίζονται στη δημιουργία σημείων εστιασμού της προσοχής όσων χρησιμοποιούν το χώρο, καθώς και στη σύνθεση μιας ενδιαφέρουσας νυκτερινής εικόνας για το σύνολο του χώρου. Μικρή ποσότητα κατάλληλα εστιασμένου φωτισμού είναι σαφώς πιο αποτελεσματική από μεγάλες ποσότητες ομοιόμορφου φωτισμού τόσο από άποψη αισθητικής ανάδειξης όσο και από άποψη βέλτισης χρήσης της διαθέσιμης ηλεκτρικής ενέργειας.
Κατάλληλη επιλογή πηγής φωτός
Κάθε τύπος λαμπτήρα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όσον αφορά την αποδοτικότητα, το χρώμα, την ένταση και την ποιότητα του φωτός που εκπέμπει. Οι πηγές φωτισμού που χρησιμοποιούνται ευρέως στο εξωτερικό φωτισμό ανάδειξης είναι οι λαμπτήρες αλογόνου χαμηλής τάσης και τάσης δικτύου. Το λαμπερά έντονο, κρυστάλλινο φως των λαμπτήρων αυτών είναι το πλέον κατάλληλο τόσο για το γενικό φωτισμό όσο και για το φωτισμό ανάδειξης. Επιπλέον η δυνατότητα ελέγχου της δέσμης του φωτός επιτρέπει την καλύτερη ανάδειξη διακοσμητικών στοιχείων όπως πχ. ένα γλυπτό ή μια σύνθεση με φυτά.
Αξιοποίηση περιοχών με παρουσία του υγρού στοιχείου
Οι κολυμβητικές δεξαμενές, οι μικρές λίμνες καθώς και τα σιντριβάνια προσφέρονται για εντυπωσιακά εφέ φωτισμού. Η επιφάνεια του νερού ως ανακλαστική επιφάνεια μπορεί να λειτουργήσει ως καθρέπτης με το κατάλληλο φωτισμό ενώ τονίζοντας την περίμετρο μιας πισίνας ή μιας μικρής λίμνης για παράδειγμα με ένα σύστημα οπτικών ινών γραμμικού φωτισμού (sidelight) ή με μια σειρά από χωνευτά στο έδαφος φωτιστικά προσανατολισμού, ενισχύεται το θεατρικό στοιχείο.
Εύελικτο σύστημα φωτισμού
Ο σχεδιασμός του συστήματος φωτισμού πρέπει να κάνει πρόβλεψη για αρκετά κυκλώματα φωτισμού και όπου υπαρχει η δυνατότητα συνιστάται η χρησιμοποίση ροοστατών για τον αποτελεσματικό έλεγχο της έντασης του φωτισμού σε διάφορα σημεία, χώρους και δραστηριότητες του εξωτερικού χώρου. Η ύπαρξη ενός εξελιγμένου συστήματος ελέγχου του φωτισμού εξασφαλίζει όχι μόνο ευελιξία στις χρήσεις των χώρων και τη δυνατότητα δημιουργίας ‘σκηνών’ φωτισμού αλλά και την ορθολογική χρήση της διαθέσιμης ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και μείωση των λειτουργικών εξόδων καθώς και των εξόδων συντήρησης της εγκτατάστασης. Τα στοιχεία αυτά επιδρούν θετικά στην αύξηση του χρόνου ζωής της εγκατάστασης φωτισμού του εξωτερικού χώρου.
Επιτυχημένος θεωρείται ο σχεδιασμός φωτισμού που προσφέρει καλές συνθήκες φωτισμού, ανάλογα με τις επιθυμίες των χρηστών.
Κατά το σχεδιασμό του φωτισμού των χώρων της κατοικίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
- το μέγεθος και το σχήμα του κάθε χώρου
- η χρήση των χώρων
- το ύψος του χώρου και η μορφή της οροφής
- οι διάδρομοι κυκλοφορίας στο εσωτερικό της κατοικίας
- η ηλικία των ενοίκων: με την αύξηση της ηλικίας, οι ένοικοι επηρεάζονται δυσμενώς από τη θάμβωση
- το χρώμα των τοίχων: οι σκούροι τοίχοι απορροφούν περισσότερο φως, οπότε απαιτούνται υψηλότερα επίπεδα φωτισμού
- τα έργα τέχνης και τα σημεία ενδιαφέροντος: ο καθορισμός των στοιχείων και των σημείων που πρέπει να τονιστούν οδηγεί στον καθορισμό του αριθμού των απαιτούμενων φωτιστικών
- τα είδη των φωτιστικών που θα επιλεγούν: χωνευτά ή κρεμαστά οροφής, επίτοιχα κλπ.
Οι συνήθεις χώροι κατοικίας είναι η είσοδος, το καθιστικό, η τραπεζαρία-είτε ως ξεχωριστός χώρος είτε ενταγμένη στο καθιστικό-, η κουζίνα, το μπάνιο, τα υπνοδωμάτια, οι διάδρομοι, αποθηκευτικοί χώροι και η σκάλα.
Είσοδος
Απαιτούμενα είδη φωτισμού είναι ο γενικός και ο φωτισμός ανάδειξης κάποιων διακοσμητικών στοιχείων.
Φωτιστικά οροφής κρεμαστά, είτε χωνευτά σποτ (downlights) οροφής αποτελούν ιδανική λύση για να προσφέρουν απαλό, ζεστό φωτισμό που υποδέχεται τους επισκέπτες στο χώρο.
Καθιστικό
Ο φωτισμός που απαιτείται είναι ο γενικός με ντιμμάρισμα για συζητήσεις, συγκεντρώσεις, ο φωτισμός εργασίας για διάβασμα, εργόχειρο, ο φωτισμός ανάδειξης για την ανάδειξη στοιχείων, έργων του χώρου και ο διακοσμητικός για την ενίσχυση του ύφους του χώρου, με απλίκες τοίχου εκατέρωθεν του τζακιού ή κάποιου καθρέπτη, επιτραπέζιες ή επιδαπέδιες λάμπες που συγχρόνως ενισχύουν το φωτισμό του χώρου.
Φωτιστικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι εκτός από τις απλίκες και τις λάμπες, wallwashers (χωνευτά, επίτοιχα).
Τραπεζαρία
Ο φωτισμός πρέπει να είναι όμορφος και λειτουργικός, κυρίως γενικός με ντιμμάρισμα (άλλοτε άπλετος, άλλοτε ρομαντικός) και ανάδειξης για τα έργα τέχνης στον τοίχο.
Τα φωτιστικά πρέπει να επιλέγονται κρεμαστά πάνω από το τραπέζι, , απλίκες που πλαισιώνουν τον μπουφέ, γραμμικά κάτω από ράφια βιτρινών, επιδαπέδια.
Κουζίνα
Η κουζίνα αποτελεί την καρδιά του σπιτιού, καθώς εκεί γίνεται η παρασκευή του φαγητού, το πλύσιμο σκευών, η αποθήκευση τροφίμων, αλλά είναι και χώρος συγκέντρωσης και ψυχαγωγίας.
Απαιτείται φωτισμός γενικός ομοιόμορφος, τοπικός εργασίας στους πάγκους, το νεροχύτη, το φούρνο, τον απορροφητήρα, αλλά και ανάδειξης των τυχόν διακοσμητικών στοιχείων.
Μπάνιο
Απαιτείται γενικός άμεσος και έμμεσος φωτισμός με ντιμμάρισμα, αλλά και τοπικός στον καθρέπτη, ομοιόμορφος, χωρίς σκιές, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των λειτουργιών.
Κατάλληλα φωτιστικά είναι οι απλίκες, τα χωνευτά spotlights, τα γραμμικά φωτιστικά.
Υπνοδωμάτια
Απαιτούμενος φωτισμός είναι ο γενικός, ο φωτισμός εργασίας για μελέτη, ο φωτισμός ανάδειξης κάποιων στοιχείων ενδιαφέροντος.
Φωτιστικά κατάλληλα αποτελούν οι επιτραπέζιες λάμπες, οι επίτοιχες με βραχίονες στα κομοδίνα, μπροστά στον καθρέπτη, το κρεμαστό φωτιστικό οροφής και χωνευτά spotlights για ανάδειξη έργων τέχνης.
Διάδρομοι
Οι διάδρομοι εξασφαλίζουν την προσπέλαση στους υπόλοιπους χώρους με ασφάλεια.
Απαιτείται φωτισμός γενικός, ανάδειξης τυχόν εκθεμάτων στους τοίχους, ασφαλείας (προσανατολισμού).
Φωτιστικά στους διαδρόμου επιλέγονται οι απλίκες άμεσου ή έμμεσου φωτισμού, περιμετρικά χωνευτά φωτιστικά, ή χωνευτές γραμμικές κατασκευές.
Σκάλες
Ο φωτισμός πρέπει να είναι γενικός αλλά και ανάδειξης των σκαλοπατιών.
Φωτιστικά για τη σκάλα επιλέγονται τα επίτοιχα άμεσου ή έμμεσου φωτισμού, φωτιστικά οροφής, στην κουπαστή, για ρίχτια και πατήματα, χωνευτά τοίχου ανά 2-3 πατήματα, γραμμικά φωτιστικά κάτω από τα πατήματα (δραματικός φωτισμός).
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας:
- Επιλέξτε τα σωστά φωτιστικά και λαμπτήρες (χαμηλής κατανάλωσης, μεγάλης διάρκειας ζωής)
- Χρησιμοποιείστε ντίμμερ (ροοστάτες), όπου είναι δυνατόν
- Διατηρείτε καθαρά τα φωτιστικά και τους λαμπτήρες για καλύτερη απόδοση
- Σβήνετε τα φώτα όταν ο χώρος δεν χρησιμποιείται
Φωτισμός για αρμονία και ανάδειξη
Η αρχιτεκτονική και το φως είναι μια σχέση
άρρηκτα συνδεδεμένη. Η αρχιτεκτονική δεν μπορεί να υπάρξει παρά μέσα από
το φως. Η διαπίστωση αυτή είναι τόσο αυτονόητη που σήμερα τείνουμε να
θεωρούμε την ύπαρξη του φωτός δεδομένη και να ξεχνάμε την πραγματική του
αξία. Σήμερα, η ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας, για
προστασία του περιβάλλοντος, για εξασφάλιση υγιεινού εσωκλίματος, για
αύξηση της παραγωγικότητας, επιβάλει τη χρήση του φυσικού φωτισμού στα
κτίρια.
Η αρχιτεκτονική των τελευταίων δεκαετιών, σε όλο το κόσμο, σηματοδοτειται από μεγάλα κτιριακά έργα στα οποία η ένταξη του φυσικού φωτισμού αποτελεί κυρίαρχη παράμετρο, ενώ η εφαρμογή καινοτόμων τεχνικών και προϊόντων νέας τεχνολογίας όπως για παράδειγμα ειδικών υαλοπινάκων, συστημάτων σκιασμού, αυτομάτων συστημάτων ελέγχου, επιτρέπει την αποτελεσματική χρήση και τον έλεγχο του φυσικού φωτισμού με εξαιρετικά αισθητικά και λειτουργικά αποτελέσματα.
Βασικές αρχές σχεδιασμού φωτισμού ανάδειξης εξωτερικών χώρων
Βασικό στοιχείο της διαδικασίας σχεδιασμού του εξωτερικού φωτισμού είναι η επιλογή των περιοχών και των στοιχείων του χώρου (κήποι, πέργκολες, γλυπτά, κατασκευές, κολυμβητικές δεξαμενές, δέντρα, θάμνοι, συνθέσεις με λουλούδια, τοίχοι κλπ) που είναι επιθυμητό να αναδεικτούν καθώς και του είδους του φωτισμού που απαιτείται σε κάθε περιοχή (άμεσος, έμμεσος, προσανατολισμού, τονισμού, περιγράμματος, κλπ). Με την επιλογή των κατάλληλων τεχνικών φωτισμού, ο μελετητής καλείται να υλοποιήσει το σχεδιασμό φωτισμού και να προσδώσει μια συναρπαστική διάσταση στη νυκτερινή εικόνα του χώρου. Η επιλογή των κατάλληλων τεχνικών εμπεριέχει αποφάσεις για τον αριθμό, το είδος, το τρόπο στήριξης, το ύψος, την εμφάνιση και την ενσωμάτωση των φωτιστικών στο χώρο καθώς επίσης και για το είδος της φωτεινής δέσμης, τη φωτεινή ένταση, τις χρωματικές ιδιότητες του εκπεμπόμενου φωτός. Επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη άλλοι πρακτικοί παράγοντες στην επιλογή των φωτιστικών όπως το κόστος του, η κατανάλωση ενέργειας, ο βαθμός προστασίας, το υλικό κατασκευής του, η διάρκεια ζωής του λαμπτήρα καθώς και ο τρόπος συντήρησης του.
Η επιτυχία κάθε σχεδιασμού φωτισμού των εξωτερικών χώρων μιας κατοικίας εξαρτάται κυρίως από τους ακόλουθους παράγοντες:
Ισορροπία μεταξύ επιπέδων φωτισμού εσωτερικών και εξωτερικών χώρων
Σε κάθε πετυχημένο σχεδιασμό φωτισμού θα πρέπει πρωτίστως να υπάρχει ισορροπία μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού φωτισμού, λαμβάνοντας υπόψη ότι εάν ο εσωτερικός φωτισμός είναι υπερβολικά έντονος, οι γυάλινες επιφάνειες λειτουργούν σαν καθρέπτες, εμποδίζοντας τη θέα προς τον κήπο.
Ορθολογική χωροθέτηση των φωτιστικών σωμάτων
Η ορθολογική χωροθέτηση των φωτιστικών σωμάτων στους εξωτερικούς χώρους γίνεται με βάση πρακτικά – λειτουργικά κριτήρια όπως είναι η ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πεζών ή το παιχνίδι των παιδιών, η ανάπτυξη του φυτικού υλικού καθώς και η κοπή του χλοοτάπητα.
Απόκρυψη της πηγής φωτός
Διαρκής στόχος κάθε μελέτης φωτισμού είναι να είναι ορατά τα αποτελέσματα του φωτισμού και όχι οι πηγές του φωτός. Για την απόφυγη πρόκλησης θάμβωσης είναι απαραίτητη η επιλογή σημείων που κρύβουν ή προστατεύουν τα φωτιστικά σώματα καθώς και η χρησιμοποίηση περισσότερων πηγών φωτός μικρότερης ισχύος παρά λιγότερων μεγάλης, η προσαρμογή φακών διάχυσης, ειδικών αντιθαμβωτικών κυψελοειδών περσίδων στο φωτιστικό σώμα και η χρησιμοποίηση έμμεσου φωτισμού, φωτισμού δηλαδή που προσπίπτει ύστερα από ανάκλαση σε ανοικτόχρωμη επιφάνεια.
Αποφυγη υπερφωτισμού
Σε γενικές γραμμές ο εξωτερικός φωτισμός δεν χρειάζεται να είναι έντονος ή ομοιόμορφος για είναι αποτελεσματικός. Οι πιο πετυχημένοι σχεδιασμοί εξωτερικού φωτισμού βασίζονται στη δημιουργία σημείων εστιασμού της προσοχής όσων χρησιμοποιούν το χώρο, καθώς και στη σύνθεση μιας ενδιαφέρουσας νυκτερινής εικόνας για το σύνολο του χώρου. Μικρή ποσότητα κατάλληλα εστιασμένου φωτισμού είναι σαφώς πιο αποτελεσματική από μεγάλες ποσότητες ομοιόμορφου φωτισμού τόσο από άποψη αισθητικής ανάδειξης όσο και από άποψη βέλτισης χρήσης της διαθέσιμης ηλεκτρικής ενέργειας.
Κατάλληλη επιλογή πηγής φωτός
Κάθε τύπος λαμπτήρα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όσον αφορά την αποδοτικότητα, το χρώμα, την ένταση και την ποιότητα του φωτός που εκπέμπει. Οι πηγές φωτισμού που χρησιμοποιούνται ευρέως στο εξωτερικό φωτισμό ανάδειξης είναι οι λαμπτήρες αλογόνου χαμηλής τάσης και τάσης δικτύου. Το λαμπερά έντονο, κρυστάλλινο φως των λαμπτήρων αυτών είναι το πλέον κατάλληλο τόσο για το γενικό φωτισμό όσο και για το φωτισμό ανάδειξης. Επιπλέον η δυνατότητα ελέγχου της δέσμης του φωτός επιτρέπει την καλύτερη ανάδειξη διακοσμητικών στοιχείων όπως πχ. ένα γλυπτό ή μια σύνθεση με φυτά.
Αξιοποίηση περιοχών με παρουσία του υγρού στοιχείου
Οι κολυμβητικές δεξαμενές, οι μικρές λίμνες καθώς και τα σιντριβάνια προσφέρονται για εντυπωσιακά εφέ φωτισμού. Η επιφάνεια του νερού ως ανακλαστική επιφάνεια μπορεί να λειτουργήσει ως καθρέπτης με το κατάλληλο φωτισμό ενώ τονίζοντας την περίμετρο μιας πισίνας ή μιας μικρής λίμνης για παράδειγμα με ένα σύστημα οπτικών ινών γραμμικού φωτισμού (sidelight) ή με μια σειρά από χωνευτά στο έδαφος φωτιστικά προσανατολισμού, ενισχύεται το θεατρικό στοιχείο.
Εύελικτο σύστημα φωτισμού
Ο σχεδιασμός του συστήματος φωτισμού πρέπει να κάνει πρόβλεψη για αρκετά κυκλώματα φωτισμού και όπου υπαρχει η δυνατότητα συνιστάται η χρησιμοποίση ροοστατών για τον αποτελεσματικό έλεγχο της έντασης του φωτισμού σε διάφορα σημεία, χώρους και δραστηριότητες του εξωτερικού χώρου. Η ύπαρξη ενός εξελιγμένου συστήματος ελέγχου του φωτισμού εξασφαλίζει όχι μόνο ευελιξία στις χρήσεις των χώρων και τη δυνατότητα δημιουργίας ‘σκηνών’ φωτισμού αλλά και την ορθολογική χρήση της διαθέσιμης ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και μείωση των λειτουργικών εξόδων καθώς και των εξόδων συντήρησης της εγκτατάστασης. Τα στοιχεία αυτά επιδρούν θετικά στην αύξηση του χρόνου ζωής της εγκατάστασης φωτισμού του εξωτερικού χώρου.
